احمد مشکانی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، در خصوص وضعیـت تولید شرکت خود، اظهار داشـت: گروه معدنی و بازرگانی زرمش، در فریدون‌شهر اصفهان قرار دارد و به صورت خصوصی اداره می‌شود. حوزه فعالیت این شرکت شامل اکتشاف، استخراج و فرآوری سرب و روی با عیار متوسط بین ۵ تا ۸ درصد است. علاوه‌براین در سال آینده، دو معدن کوچک ما راه‌اندازی خواهد شد که یکی در شهر ساوه و دیگری در بوئین‌زهرا واقع است.
وی در خصوص وضعیت فروش صادراتی سرب و روی، اذعان کرد: در صنعت سرب و روی، قیمت‌ها تا حدود زیادی تاثیر پذیرفته از بورس فلزات لندن (LME) است. به طور مثال، قیمت کنونی سرب و روی در LME نسبت به شش ماه قبل افت داشته است که در این شرایط تولیدکننده می‌تواند میزان تولید خود را کاهش دهد یا استراتژی دیگری را اتخاذ کند. به هر حال بازارهای جهانی از یک ثبات نسبی برخوردار هستند اما وضع عوارض ۲۵ درصدی برای صادرات، استفاده از این شرایط مطلوب را از ما سلب کرده است. به نظر می‌رسد برای حل این مشکل اساسی که صنایع معدنی، ازجمله صنعت سرب و روی با آن مواجه است، تعامل و هم‌فکری بین متولیان بخش معدن و تولیدکنندگان صورت گیرد و نتیجه حاصل به صورت قانون ابلاغ شود.
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش در ادامه بیان کرد: متاسفانه در ایران، تعداد کمی کارخانه تشویه برای فرآوری روی داریم؛ لذا ناچار هستیم علاوه بر بخش مازاد مصرف، بخشی دیگر از سرب و روی تولیدی را هم صادر کنیم. میزان مصرف کشور در زمینه سرب و روی آنچنان نیست که باعث لغو صادرات این بخش شود؛ اما به دلیل عوارضی که وضع شده، هیچکس حاضر نیست محصول خود را صادر کند. مثلا شرکت ما حدود یک هزار و ۵۰۰ تن کنسانتره تولیدی دارد که با توجه به وضعیت به وجود آمده، صادرات آن را متوقف کرده‌ایم.
دولت نباید در شرایط تحریم، به صورت خودتحریمی عمل کند
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش، با اشاره به اینکه مهم‌ترین شرکت‌های صادراتی در این حوزه طی سه ماه گذشته، محصولی صادر نکرده‌اند، ادامه داد: چهار صادرکننده بزرگ کشور، به دلیل عوارض ۲۵ درصدی صادرات، از شهریور امسال تا امروز صادرات نداشته‌اند. سیستم دولتی نباید در شرایط تحریمی، موانع متعدد دیگری برای صادرکنندگان ایجاد کند و به نوعی بخواهد تمام درآمد خود را از عوارض ناشی از صادرات شرکت‌های داخلی تامین نماید.
مشکانی عنوان کرد: اگر درآمد حاصل از عوارض بخش معدن، در خود معدن سرمایه‌گذاری می‌شد، جای گله باقی نمی‌ماند. در حال حاضر، سازمانی زمین‌شناسی که وظیفه کاوش و آنالیز معادن و پهنه‌ها را به عهده دارد، بودجه کمی در اختیار دارد و طبیعتا نمی‌تواند در توسعه اکتشاف کشور موثر عمل کند.
وی اضافه کرد: در جلسات متعدد دولتمردان و متولیان بخش معدن قول داده‌اند که معضل عوارض ۲۵ درصدی صادرات را برطرف سازند اما این موضوع همچنان به قوت خود باقی است.
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش، به نحوه تامین مواد اولیه کارخانه‌های کنسانتره‌سازی سرب و روی کشور، اشاره کرد و گفت: در بخش خاک سولفیدی، شرکت‌های سرب و روی مواد اولیه خود را از معادن داخلی تامین می‌کنند؛ اما در بخش اکسیدی، بیشتر مواد اولیه از ترکیه وارد می‌شود.
عیار معدن انگوران در دنیا مشهور بود
مشکانی در مورد کمبود مواد اولیه خاک اکسیدی کشور، تاکید کرد: معدن انگوران، به عنوان بزرگ‌ترین معدن دنیا به لحاظ درصد عیار شناخته می‌شد. از طرفی بخش عظیمی از منابع آن به صورت خاک اکسیدی بود؛ به همین دلیل، شرکت‌های تولید شمش روی متعددی در زنجان به وجود آمدند که البته درصد قابل توجهی از سهمیهبندی خاک اکسیدی انگوران را نصیب خود کردند. بعد از آنکه تغییر و تحولات مدیریتی در معدن انگوران رخ داد، اولین اقدام مدیران جدید تغییر فرایند سهمیهبندی خاک اکسیدی انگوران بود. چراکه مدیریت جدید در پی آن بود که دست سودجوهایی که نه مشخص بود با سهمیه خود چه می‌کردند و نه پاسخگو بودند را کوتاه کند.
وی ادامه داد: معدن انگوران به مرور، به بخش سولفیدی رسید و بخش اکسیدی آن تمام شد. عیار بخش اکسیدی که تا عمق ۳۰۰ متر یافت می‌شد، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بود؛ اما وقتی معدن به بخش سولفیدی رسید، عیار خاک به ۶ تا ۱۰ درصد کاهش یافت.
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش، یادآور شد: وقتی بخش اکسیدی معدن انگوران به پایان نزدیک شد، خیلی از معدن‌داران زنجان به جهت تامین خاک اکسیدی به سمت ترکیه هجوم آوردند. چون خط تولید کارخانه‌های آن‌ها بر اساس خاک اکسیدی طراحی شده بود. بنابراین مجبور شدند از ترکیه خاک اکسیدی وارد کنند.
سرمایه‌گذاری رکن اصلی دستیابی به معدن بزرگ است
مشکانی با اشاره به اینکه یکی از دلایل واردات مواد اولیه در صنعت سرب و روی، عدم سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافات است، خاطرنشان کرد: دولت باید بودجه‌ای را برای سازمان زمین‌شناسی به جهت تولید اطلاعات پایه در نظر بگیرد و روی ژئوفیزیک هوایی، نقشه‌های زمین‌شناسی و نقشه‌های ژئوشیمیایی سرمایه‌گذاری کند. واقعیت این است که برای به دست آوردن یک معدن بزرگ، باید سرمایه‌گذاری مناسبی در جهت توسعه اکتشافات انجام شود که این امر از عهده بخش خصوصی خارج است.
وی در خصوص سهم بخش خصوصی در معادن سرب و روی کشور، بیان کرد: آمار دقیقی از تعداد معادن خصوصی و دولتی در دسترس نیست؛ ولی آنچه که ما می‌دانیم این است که معادن خصوصی به شدت زیاد شده است؛ تا جایی که تعداد آن تقریبا با بخش دولتی برابری می‌کنند. حتی بهره‌برداری معدن بزرگی همچون مهدی‌آباد هم ۱۰۰ درصد به بخش خصوصی واگذار شده است.
کمترین آلودگی متعلق به بخش سرب و روی است
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش با اشاره به اهمیت فرآوری مجدد باطله‌ها، اظهار کرد: در حال حاضر، بسیاری از معدن‌داران در حال بازیابی باطله‌های خود هستند؛ یعنی همان چیزی که می‌گفتند مضر است، امروز در بازار به محصول گران‌بهایی تبدیل شده است. به طور مثال، باطله‌ها مقداری فلز نیکل یا کبالت به همراه خود دارند. لذا به همین دلیل است که وقتی قیمت جهانی نیکل یا کبالت بالا می‌رود، به یک‌باره همه آن باطله‌ها هم از لحاظ قیمتی ارزشمند می‌شوند!
مشکانی در خصوص وضعیت معدن از لحاظ اصول میحط زیستی، تصریح کرد: معادن نسبت به سایر صنایع، نقش کمتری در آلودگی محیط زیست دارند. حتی در بخش صنایع معدنی، کمترین آلودگی متعلق به صنعت سرب و روی است. متاسفانه بازی‌های رسانه‌ای زیادی در خصوص تقابل معدن با محیط زیست صورت گرفته که تنها باعث ایجاد موانع بیشتر بر سر راه تولید شده است.
ماشین‌آلات معدنی ما فرسوده و مستهلک است
مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش نقش تکنولوژی در توسعه معدنی را مهم دانست و ابراز کرد: در بخش استخراج خاک‌های اکسیدی و سولفیدی مشکل چندانی از لحاظ تکنولوژی نداریم؛ ولی ماشین‌آلات معدنی ما به شدت فرسوده و مستهلک است. در زمینه فرآوری نیز از لحاظ علم و دانش، توانایی لازم را داریم ولی همچنان در تولید مواد شیمیایی و ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات، نقاط ضعف بسیاری داریم. در حال حاضر، همه مواد شیمیایی که برای سیستم فلوتاسیون استفاده می‌شود یا کاتالیست‌ها وارداتی هستند.
مشکانی با اشاره به میانگین عیار معادن بزرگ سرب و روی، اذعان کرد: بزرگ‌ترین معدن دنیا به لحاظ ذخایر در استرالیا واقع شده که «باد پوینت» نام دارد و میانگین عیار آن ۵ درصد است. همچنین عیار معدن باما ۳٫۵ تا ۵ درصد، معدن انجیره بین ۲٫۵ تا ۵ درصد و راونگ ۳ درصد است؛ در دنیای امروز، اگر عیار خاک بین ۴ تا ۵ درصد باشد، از لحاظ اقتصادی بهتر است که معدندار فرآوری خاک و تولید کنسانتره را نیز به عهده بگیرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: اینکه معدن‌کاری و کنسانتره‌سازی در یک معدن و توسط یک شرکت انجام شود، به یکپارچگی و توازن زنجیره سرب و وری نیز کمک زیادی می‌کند؛ اما متاسفانه به جز چند معدن که دارای کارخانه فلوتاسیون هستند بقیه معادن کارخانه ندارند و مجبور به خام فروشی هستند. این در حالی است که استخراج معادن سرب و روی به دلیل تحمیل هزینه‌های گوناگون، زمانی دارای صرفه اقتصادی است که عیار ماده معدنی بالا باشد یا خود بهره‌بردار معدن، کارخانه تولید کنسانتره احداث کند.
