ورق گرم فولادی از جمله محصولات استراتژیک مورد استفاده در کشورهای پیشرفته است زیرا از یک سو در صنایع مصرف‌کننده بسیاری مانند لوله و پروفیل، سازه‌های ساختمانی، خودروسازی، کشتی‌سازی، لوازم خانگی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد و از سوی دیگر، این محصول در فرآیندهای بعدی به انواع ورق روغنی و پوشش‌دار تبدیل می‌شود که ارزش افزوده زیادی در صنعت فولاد ایجاد می‌کند. از این رو، کشورهایی مانند آلمان، آمریکا و ایتالیا جزو پیشگامان تولید و مصرف ورق گرم فولادی هستند. صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و... این کشورها نیز به واسطه استفاده از انواع ورق‌های فولادی به ویژه ورق گرم، پیشرفت کرده است.
در کشور ما برخلاف صنایع بالادست که تنها چند شرکت معدود به فعالیت می‌پردازند، صنایع پایین‌دست زیادی احداث شده‌اند که ورق گرم مصرف می‌کنند. این امر، باعث می‌شود تا صنایعی مانند لوله و پروفیل، خودروسازی، لوازم خانگی، کشتی‌سازی و... نتوانند نیاز خود را از داخل تامین کنند و مجبور به واردات باشند اما با رشد نرخ ارز و اعمال تحریم‌ها، واردات ورق گرم فولادی عملا غیراقتصادی شده و میزان آن به شدت کاهش یافته و صنایع مصرف‌کننده این محصول استراتژیک از نظر تامین مواد اولیه تحت فشار قرار گرفته‌اند.
در شرایط کنونی تمام تلاش تولیدکنندگان بزرگ ورق گرم مانند شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد اکسین، نورد و لوله اهواز، فولاد گیلان، فولاد کاویان و... افزایش تولید محصول و عرضه آن در بازار داخلی است اما به واقع، میزان ورق گرم مورد نیاز برای صنایع پایین‌دست به اندازه‌ای زیاد بوده که حتی ممکن است احداث دو شرکت دیگر مشابه فولاد مبارکه نیز نتواند پاسخگوی ظرفیت ایجاد شده این شرکت‌ها باشد. به مشکلات تامین مواد اولیه نیز باید رکود در صنایع داخلی را نیز اضافه کرد که باعث کاهش تولید و ظرفیت بهینه شرکت‌های مصرف‌کننده ورق گرم شده است. علاوه‌براین، برخی از واحدهای نوردی موجود و تولیدکننده ورق گرم ظرفیت‌های خالی دارند که باید با مواد اولیه یعنی اسلب پر شود. بنابراین، به نظر می‌رسد نخستین راه‌حل این مشکل، ایجاد توازن در زنجیره فولاد از ابتدا تا انتها است؛ چراکه هر حلقه زنجیره صنعت فولاد کشور، گلایه از کمبود مواد اولیه و صادرات در حلقه‌های پیش از خود را دارد. توازن در زنجیره فولاد باعث می‌شود ارزش افزوده صنعت، متناسب با میزان تولید و فروش تکمیل شده و ضمن پر شدن ظرفیت‌های خالی در این صنعت، کشور در تولید محصولات نهایی خودکفا شود. همچنین طرح‌های بسیاری برای احداث واحدهای فولادی هم در زمینه تولید اسلب و هم نورد گرم وجود دارند که اجرای آن‌ها باید تسریع شود و به بهره‌برداری برسند. این طرح‌ها باعث می‌‌شوند تا زنجیره تولید تکمیل شود و مواد اولیه به میزان بیشتری در دسترس صنایع پایین‌دست و مصرف‌کننده قرار گیرد.
در شرایط کنونی که فشار تحریم‌ها باعث کاهش صادرات ایران به کشورهای اروپایی و دیگر نقاط جهان شده، بهترین فرصت برای تصاحب بازارهای منطقه‌ای برای ما به وجود آمده است؛ زیرا این کشورها از نظر فرهنگ و آداب و رسوم مشابه کشور ما هستند و روابط دیرینه و تاریخی با آن‌ها داریم. از این رو، کشورهای منطقه، طبق اعلام مواضع دولت‌های آن‌ها، از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تبعیت نمی‌کنند. از آنجایی که ورق گرم فولادی در صنایع بسیار گسترده‌ای مصرف می‌شود، می‌توان با به‌کارگیری آن‌ها در این صنایع، محصولات نهایی و دارای ارزش افزوده بسیار بالا را تولید و صادر کرد. کشورهای منطقه همه در حال توسعه هستند و به محصولات فولادی نیاز مبرمی دارند. ضمن اینکه تولیدکنندگان ایرانی مانند صنایع لوله و پروفیل، تولیدکنندگان سازه‌های فولادی و... اخیرا بازارهای خوبی در کشورهای همسایه مانند عراق، پاکستان و سوریه پیدا کرده‌اند. وقت آن رسیده با بازاریابی مناسب و حمایت‌های دولت از صادرکنندگان، ارزش افزوده نهایی صنعت فولاد را در کشور تکمیل کنیم و با توسعه صادرات ضمن درآمدزایی و اشتغال، اقتصاد کشور را از وضعیت کنونی نجات دهیم.
یادداشت: سعید فتاحی منش
انتهای پیام//