بخشی از فعالیت‌های شرکت‌ها در کنار فعالیت‌های اصلی، به مسئولیت‌های اجتماعی تعلق دارد. این یعنی شرکت در برابر کارکنان، جامعه، کشور محل فعالیت و حتی آیندگان نیز مسئول است و باید به جامعه و منطقه محل فعالیت خود پاسخگو باشد.
برخی از مسئولیت‌های اجتماعی را می‌توان ایجاد اشتغال پایدار و حفظ آن، حفاظت از محیط زیست و فعالیت‌های عام‌المنفعه مانند احداث پروژه‌های عمرانی و زیرساختی، احداث ورزشگاه‌ها نام برد. در حقیقت مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها به زمان و مکان خاصی اختصاص ندارد و هر شرکت باید علاوه بر پروژه‌های جاری خود، برای آیندگان نیز برنامه‌ریزی کند. چرا که آیندگان نیز نیاز به فعالیت، اشتغال و تولید دارند. مسئولیت‌های اجتماعی در میان بنگاه‌های اقتصادی ایران نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است که در میان شرکت‌های ایرانی، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر توجه به مسئولیت‌های اجتماعی را سرلوحه کار خود قرار داده است. این شرکت قصد دارد با اجرای طرح‌های توسعه‌ای، اشتغال را برای مردم منطقه سیرجان گسترش دهد. همچنین شرکت گل‌گهر در طرح انتقال آب از خلیج فارس مشارکت 40 درصدی دارد و تامین آب منطقه سیرجان و گل‌گهر را بر عهده خواهد داشت. علاوه بر این، شرکت گل‌گهر توجه به مسائل ورزشی، رفاهی و محیط زیست را نیز در دستور کار خود قرار داده است و برای دست‌یابی به اهداف متعالی خود در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی پروژه مجموعه ورزشی سیرجان، پروژه‌های محیط زیستی و نیز پروژه‌های رفاهی را یا به اتمام رسانده یا در حال احداث آن‌ها است.
بنگاه‌های اقتصادی برای رسیدن به موفقیت، باید تا حد امکان برآورده کردن انتظارات و مسئولیت‌های اجتماعی را سرلوحه فعالیت خود قرار دهند و در قبال اقدامات خود پاسخگو باشند. زیرا این بنگاه‌ها اغلب فعالیت‌های خود از یک شرکت کوچک با مشارکت مردم شروع کردند و با تکیه بر نیروی انسانی و نیز پتانسیل‌های موجود در شرکت، محدوده فعالیت خود را به‌تدریج گسترش دادند. امروزه مفاهیم گسترده‌ای برای تعریف دقیق مسئولیت‌های اجتماعی بنگاه‌های بزرگ تعریف شده‌اند و بدین منظور، بسیاری از شرکت‌های بزرگ، مفهوم مسئولیت‌های اجتماعی را در قالب یک بخش و یک معاونت تعریف کرده‌اند. زیرا برای موفقیت هر چه بیشتر یک بنگاه اقتصادی، رعایت مسئولیت‌ها در قبال جامعه و تمامی افرادی که در حوزه کسب‌وکار بنگاه تحت تاثیر قرار می‌گیرند، الزامی است.
الزامات مسئولیت‌های اجتماعی در شرکت‌های بزرگ
مسئولیت‌های بنگاه‌های اقتصادی بزرگ در قبال جامعه، نیروی انسانی و محیط زیست محدوده فعالیت خود، با عنوان مسئولیت اجتماعی سازمان (Corporate Social Responsibility) با به‌صورت اختصار CSR شناخته می‌شود. مسئولیت اجتماعی بنگاه اقتصادی، فعالیت‌هایی هستند که اغلب منافع اجتماعی را در نظر می‌گیرند و در حقیقت فراتر از قانون و یا وظیفه اصلی شرکت به‌شمار می‌روند. از جمله مسئولیت‌های مهم اجتماعی شرکت‌ها که به‌ویژه در سال‌های اخیر مورد توجه فراوانی قرار گرفته است، می‌توان به ایجاد، حفظ و گسترش اشتغال در سطح منطقه‌ای و ملی، توجه به حفاظت از محیط زیست، پرداختن به مسائل درمانی و سرگرمی کارکنان و مردم بومی و محلی، شفافیت در عملکرد اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد. حتی برخی از شرکت‌ها که در پروژه‌های ملی سرمایه‌گذاری می‌کنند، هدف آن‌ها نیز توجه مسئولیت‌های اجتماعی است. در حقیقت ارزش واقعی شرکت‌های بزرگ از طریق پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی حاصل می‌شود.
مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها در ایران
معدن یک سرمایه ملی محسوب می‌شود و باید در بهره‌برداری صحیح از آن تلاش کرد. شرکت‌های معدنی در ایران وظایف خطیری را برعهده دارند؛ زیرا معدن پایه و اساس توسعه صنایع فلزی و معدنی است و بدون ماده معدنی برای تامین خوراک، هیچ یک از واحدهای فراوری مواد معدنی و نیز تولید فلزات قادر به فعالیت نخواهند بود. از جمله معادنی که همواره در ایران مورد توجه قرار می‌گیرد، سنگ آهن هستند. این معادن در واقع قلب فلزات ایران به‌شمار می‌روند؛ زیرا تولید فولاد که مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین فلز است، از این معادن آغاز می‌شود. علاوه بر این، اغلب این معادن را شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی اداره می‌کنند و این شرکت‌ها با همراهی مردم محلی توانستند علاوه بر رسیدن به موفقیت، توسعه فراوانی را در منطقه فعالیت خود ایجاد کنند. از جمله شرکت‌هایی که در سالیان اخیر توانسته است توسعه فراوانی را در محل فعالیت خود ایجاد کند، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر است. معادن سنگ آهن گل‌گهر در سیرجان به همراه مردم و تدابیر مدیران شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر و استان، به یکی از بزرگ‌ترین معادن و تولیدکنندگان سنگ آهن در ایران تبدیل شده است.
در حال حاضر شرکت گل‌گهر ظرفیت تولید سالانه 14 میلیون تن کنسانتره و 10 میلیون تن گندله را دارد. همچنین این شرکت تنها به تولید سنگ آهن بسنده نکرده است و قصد دارد تا سال 1398 به همراه شرکت‌هایی همچون توسعه آهن و فولاد گل‌گهر و جهان فولاد سیرجان، حدود پنج میلیون تن فولاد و محصولات فولادی را تولید کند. این یعنی گل‌گهر دارای زنجیره کامل از سنگ آهن تا محصول نهایی می‌شود. اما در این میان توجه به چند نکته ضروری است. نخست آنکه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر به مقوله توسعه به‌صورت تک بعدی و محلی نگاه نمی‌کند و توسعه همه‌جانبه را در دستور کار خود قرار داده است. دوم اینکه این شرکت تنها به یک محصول خاص بسنده نمی‌کند و در تمامی زنجیره سنگ آهن قابلیت‌های صادرات محصول تولیدی خود را نیز در نظر می‌گیرد. سومین نکته این است که شرکت گل‌گهر به‌عنوان قلب تولید سنگ آهن در ایران، به مسئولیت‌های اجتماعی نیز توجه می‌کند. این رویکردها باعث شده است تا این شرکت اکنون خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات سنگ آهن مطرح سازد.
حفظ و توسعه اشتغال پایدار
ایجاد، حفظ، پایداری و در نهایت موفقیت‌های یک شرکت به نیروی انسانی موجود در آن بستگی دارد. در حقیقت نیروی انسانی نقشی انکارناپذیر و استراتژیک در ثروت‌آفرینی و ایجاد حاشیه سود مناسب برای یک شرکت ایفا می‌کند. نیروی انسانی متخصص و متعهد قادر است تا با خلق ارزش و فرصت‌های ویژه، زمینه را برای ارتقای جایگاه بنگاه اقتصادی در داخل و خارج از کشور فراهم سازد. از این‌رو، نقش نیروی انسانی در یک بنگاه اقتصادی، بر سایر موارد همچون تکنولوژی، ماشین‌آلات و... اولویت دارد.
طی دو سال اخیر که بهای محصولات معدنی به‌ویژه سنگ آهن به پایین‌ترین قیمت طی چند سال گذشته خود رسید، بسیاری از شرکت‌های معتبر و بزرگ تولیدکننده سنگ آهن همچون واله، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی بیلیتون، با توجه به شرایط موجود در بازار، از تولیدات خود کاهش دادند و حتی به تعدیل نیروی انسانی نیز اقدام کردند تا به نوعی از هزینه‌های جانبی خود جلوگیری کرده باشند. این در حالی است رویکرد شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی در ایران همچون گل‌گهر، همواره حفظ اشتغال پایدار برای نیروی انسانی و به‌ویژه مردم بومی و محلی بوده است و این شرکت نه‌تنها تولیدات خود را کاهش نداد، بلکه با حفظ نیروی انسانی، تولیدات خود را افزایش داد و حتی توانست به بهره‌وری هشت درصدی دست یابد. بنابراین یکی از رویکردهای شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر توجه به مسئولیت‌های اجتماعی خود بوده است. با این وجود، قرار است این شرکت تولیدات خود را در مجموع کنسانتره، گندله و فولاد، تا سال 1398 به بیش از 45 میلیون تن برساند و از این نظر، به شرکت اول در ایران بدل شود. در این راستا، این شرکت از هم‌اکنون توسعه نیروی انسانی را مد نظر قرار داده است و قرار است بیش از 10 هزار نیروی انسانی را به‌طور مستقیم و ده‌ها هزار نفر را به‌صورت غیر مستقیم مشغول به‌کار کند. توسعه نیروی انسانی و مشغول به‌کار از چندین جنبه مفید واقع خواهد شد. نخست آنکه نیروهای جدید که قرار است در این شرکت استخدام شوند، جوان و اغلب تحصیل‌کرده خواهند بود و این موضوع می‌تواند به پویایی صنعت در شرکت گل‌گهر کمک شایانی کند. دومین حسن استخدام نیروی انسانی جدید این است که این نیروها معمولاً بومی شهرهای سیرجان و اطراف معدن هستند و احتمالاً با توجه به نبود شغل مناسب، به‌طور حتم در این شرکت استخدام خواهند شد که به این ترتیب، بخش عمده‌ای از مشکل اشتغال جوانان منطقه حل خواهد شد. حل معضل بیکاری نیز در طولانی‌مدت به ایجاد رفاه و نیز امنیت اجتماعی منطقه گل‌گهر و سیرجان کمک خواهد کرد.
توجه به بومی‌سازی تجهیزات
از آنجا که اولویت شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر توجه به اشتغال افراد بومی است، بنابراین تجهیزات و قطعات مورد نیاز خود را نیز از صنایع بومی منطقه گل‌گهر و نیز شهر سیرجان تهیه می‌کند. زیرا با بومی‌سازی، صنایع مختلف و قطعه‌سازان محلی فعال می‌شوند و از این طریق اشتغال غیر مستقیم در منطقه به‌وجود می‌آید. از این‌رو، بومی‌سازی قطعات و تجهیزات همواره در اولویت شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر قرار دارد. در حال حاضر بیش از 90 درصد از قطعات و تجهیزات مورد نیاز این شرکت از صنعتگران داخلی تهیه می‌شود. حتی اولویت اول تعمیر قطعات و یا خرید قطعات مورد نیاز شرکت، با شرکت‌های داخلی است. شرکت همچنین در راستای تقویت صنایع داخلی و نیز صنایع جنبی خود و نیز در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، با برگزاری نمایشگاه‌های مختلف، قطعات و لوازم مورد نیاز خود را به نمایش می‌گذارد. همچنین با دعوت از صنعتگران زبده شهر سیرجان و سرکشی از مراکز مختلف تولیدی و خدماتی، نسبت به ساخت قطعات و یا به تعمیر اساسی قطعات معیوب اقدام می‌شود. در حال حاضر عمده خریدهای مربوط به قطعات در شرکت گل‌گهر از صنعتگران شهر سیرجان و یا نهایتاً استان کرمان صورت می‌گیرد.
صیانت از انرژی در مجتمع گل‌گهر
یکی از مهم‌ترین نقش‌های شرکت در مسئولیت‌های اجتماعی، توجه به مسائل زیست‌محیطی و صیانت از انرژی است. طی سال‌های اخیر به‌دلیل قرارگیری مجتمع گل‌گهر در یک منطقه کم‌آب، توجه به تامین و مصرف صحیح انرژی به‌ویژه در مورد آب، توسط این شرکت مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر موضوع آب، با پایداری شبکه برق مجموعه گل‌گهر، قطعی برق و شوک‌های برآمده از آن کاهش یافته و شبکه بهینه‌سازی شده است. در راستای صیانت از انرژی، یک نیروگاه 50 کیلوواتی خورشیدی برای تامین برق واحد اداری تاسیس شده است و قرار دادن درایو روی موتورهای الکتریکی نیز از دیگر اقدامات در بهینه‌سازی مصرف برق به‌شمار می‌روند. برای بهینه‌سازی مسائل زیرساختی، یک دستورالعمل صیانت از انرژی برای پیمانکاران واحد معدنی گل‌گهر تعریف شده است که به‌صورت ماهانه پایش می‌شود. ضمن اینکه قرار است یک واحد غبارگیر در این شرکت با ظرفیت تولید 3/1 میلیون تن احداث شود که بدین ترتیب، از بروز غبارهای ناشی از واحد تولید کنسانتره جلوگیری خواهد شد. واحد یادشده همچنین به تولیدات مجموعه گل‌گهر خواهد افزود.
شورای فرهنگی ـ اجتماعی مجموعه گل‌گهر
در راستای توجه به مسئولیت‌های اجتماعی، در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، مدیریت رفاه و خدمات اجتماعی نیز به‌وجود آمد. در این حوزه فعالیت‌هایی همچون ارائه وام، خدمات رفاهی و اقامتی، ورزش کارگری، احداث محیط ورزشی برای کارکنان و کارگران سامان‌دهی می‌شود. همچنین شورای فرهنگی ـ اجتماعی مجموعه گل‌گهر در راستای توجه به امور رفاهی، فرهنگی و اجتماعی مجموعه کارکنان و کارگران گل‌گهر، با مشارکت 18 شرکت موجود در منطقه گل‌گهر، اعم از شرکت‌های تولیدی، خدماتی و حمل‌ونقلی ایجاد شد. در این شورا عموماً در مورد فعالیت‌های فرهنگی ـ اجتماعی اعم از فعالیت‌های هنری، تالیف کتاب‌های گوناگون و چاپ نشریات، نمایشگاه‌های گوناگون به مناسبت‌های مختلف، جشنواره‌ها، فعالیت‌های مناسبتی و مذهبی، امور مربوط به ایثارگران و... تصمیم‌گیری به‌عمل می‌آید و بسیاری از مصوبات جلسات با جدیت اعضا و نیز با توجه به نیاز کارگران و کارکنان، پیگیری و اجرا می‌شود.
علاوه بر این، توجه به امور ورزشی در شرکت بسیار پررنگ است. در این راستا باشگاه فرهنگی ـ ورزشی گل‌گهر سیرجان تاسیس شده است. این رویکرد باعث شده است تا در آبان ماه سال جاری، یک مجموعه ورزشی با حضور جمعی از مسئولان و دست‌اندرکاران صنعتی و ورزشی کشور، افتتاح شود که کارکنان و نیز اعضای تیم‌های ورزشی باشگاه فرهنگی ـ ورزشی گل‌گهر بتوانند در این مجموعه ورزشی، به فعالیت‌های خود بپردازند.
مشارکت در پروژه‌های ملی
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر علاوه بر توسعه واحدهای تولیدی خود، به‌دنبال توسعه صنایع و زیرساخت‌های کشور است. چرا که توسعه زیرساخت‌هایی همچون آب، شبکه برق و نیز حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای، در نهایت به توسعه این شرکت و نیز افزایش سودآوری کمک خواهد کرد. علاوه بر این، با تکمیل پروژه‌های زیرساختی، مردم استان کرمان و به‌ویژه منطقه گل‌گهر و شهر سیرجان، از زیرساخت‌های احداث شده بهره‌مند خواهند شد و این موضوع به توسعه و رفاه عمومی این منطقه کمک خواهد کرد. توجه به احداث زیرساخت‌ها را می‌توان در مشارکت شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در پروژه‌های بزرگی همچون انتقال آب از خلیج فارس، راه‌آهن سراسری سیرجان به بندرعباس و احداث نیروگاه و اتصال آن به شبکه سراسری برق مشاهده کرد.
راه‌آهن سراسری: یکی از برنامه‌های بسیار مهم شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، مشارکت در پروژه‌های زیرساختی نظیر پروژه ریلی کرمان به سیرجان است. این اولین مرتبه است که یک شرکت خصوصی برای مشارکت در حوزه حمل‌ونقل وارد میدان می‌شود. انجام پروژه خط ریلی سیرجان - کرمان از سال 1396 آغاز خواهد شد که در این میان، شرکت گل‌گهر سهمی حدود ۶۵ درصد از هزینه ساخت را برعهده دارد و تامین ۳۵ درصد از باقی‌مانده هزینه‌های ساخت و نظارت بر عملکرد و کیفیت ساخت، برعهده شرکت راه آهن خواهد بود. با ساخت این خط توسط شرکت گل‌گهر که پیش‌بینی می‌شود تا سال 1398 به اتمام برسد، درآمدهای حاصل از حق دسترسی تا ۱۰ سال به شرکت سازنده تعلق خواهد داشت. این پروژه می‌تواند به افزایش سهم حمل‌ونقل ریلی در حمل‌ونقل کلی کشور کمک کند. در همین حال سایر اقشار جامعه نیز می‌توانند از این خط آهن برای جابه‌جایی و حمل بارهای خود استفاده کنند.
پروژه انتقال آب از خلیج فارس: انتقال آب از سواحل خلیج‌فارس به‌منظور تامین آب صنایع کلیدی در مرکز کشور و نیز آب شرب شهرهای اطراف خط انتقال، با سرمایه‌گذاری سه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، چادرملو و همچنین مشارکت مس سرچشمه کرمان انجام می‌شود. این پروژه در سه فاز اجرایی خواهد شد که نخستین بخش آن انتقال آب از بندرعباس تا مجتمع معدنی و صنعتی گل‌گهر به طول ۲۹۲ کیلومتر، بخش دوم انتقال آب از گل‌گهر تا معدن مس سرچشمه به طول ۱۳۶ کیلومتر و بخش سوم هم انتقال آب از مس سرچشمه تا مجتمع چادرملو به طول ۳۰۷ کیلومتر خواهد بود. با احداث این پروژه عظیم کمبود آب در بسیاری از صنایع بزرگ معدنی واقع در مناطق مرکزی و کویری کشور جبران خواهد شد؛ چرا که با بهره‌برداری از این طرح دیگر نیازی به استفاده از آب‌های زیرزمینی مناطق کویری نخواهد بود. همچنین علاوه بر تامین آب صنعتی مورد نیاز واحدهای تولیدی، این طرح می‌تواند بخشی از آب شرب مورد نیاز شهرهای سیرجان، کرمان و یزد را تامین کند.
نیروگاه برق: یکی دیگر از اقدامات زیرساختی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، احداث نیروگاه برق خورشیدی و گازی است. نیروگاه گازی به شکل سیکل ترکیبی در دو فاز احداث شد و به مرحله عملیاتی رسید. فاز اول این نیروگاه با ظرفیت 432 مگاوات و نیز فاز دوم با ظرفیت 166 مگاوات در سال جاری وارد شبکه سراسری برق شدند. وجود نیروگاه از آن جهت اهمیت دارد که قادر است برق مورد نیاز واحدهای صنعتی شرکت گل‌گهر را تامین کند. علاوه بر این با توجه به وصل بودن این نیروگاه به شبکه سراسری، در هنگام قطع بودن برق نیروگاه و نیز در صورت وجود اشکال در عملکرد آن، شرکت گل‌گهر قادر خواهد بود تا برق مورد نیاز خود را از شبکه سراسری تامین کند.
در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، علاوه بر نیروگاه سیکل ترکیبی، یک نیروگاه خورشید نیز با توان 50 مگاوات جهت تامین برق واحدهای اداری نیز احداث شده است. وجود این نیروگاه نشان می‌دهد که رویکرد گل‌گهر در حفاظت از سوخت‌های فسیلی و نیز محیط زیست برای آیندگان است. چرا که نیروگاه خورشیدی هیچ گونه سوختی را برای تولید برق مصرف نمی‌کند و در این نیروگاه تنها با استفاده از نور خورشید، برق مورد نیاز واحدهای اداری تامین می‌شود.